Другі Фестываль беларускамоўнай рэкламы і камунікацыі AD.NAK!

Сярод партнёраў Другога фестывалю беларускамоўнай рэкламы і камунікацыі AD.NAK! ёсць шмат прафесіяналаў — асаў сваёй справы. Дазвольце пазнаёміць вас з пазіцыяй вядомага лідара ў галіне маркетынгу ў краіне Жанны ГРЫНЮК, дырэктара Цэнтра сістэмных бізнэс-тэхналогій САТІО. Яна дацэнт, кандыдат навук. Дзякуючы доўгай прадуктыўнай працы Жанна зрабілася вядучым незалежным экспертам у галіне эканамічнай псіхалогіі ў Беларусі. Сёння яна практыкуючы кансультант Еўрапейскай асацыяцыі навучання мэнэджараў CEEMAN. І менавіта пад яе пільным кіраўніцтвам штогод праходзіць найбуйнейшае мерапрыемства ў сферы брэндынгу і маркетынгу — Нацыянальны конкурс «Брэнд года» ў Беларусі.

У межах серыі інтэрв’ю мы абмяркоўваем з Жаннай Грынюк пытанні прафесіяналізму ў беларускім грамадстве, маркетынгу ў культурнай сферы і, безумоўна, беларускамоўнай рэкламы.

— Жанна Уладзіміраўна, ці адзначылі Вы за даволі працяглы час працы з беларускім бізнесам пэўныя змены ў рэкламнай палітыцы ў дачыненні да мовы, якая выкарыстоўваецца ў рэкламе?

— На жаль, даводзіцца канстатаваць, што беларускамоўная рэклама не зрабілася ўстойлівым трэндам, а хутчэй выкарыстоўваецца з дзвюх прычынаў: або вылучыцца, здзівіць свайго кліента, або з пачуцця патрыятызму, з увагі на неабходнасць далучаць кліента да матчынай мовы. Абедзве матывацыі не з’яўляюцца ўстойлівымі. Многія беларускія кампаніі свядома рызыкуюць, менавіта рызыкуюць, выпускаючы ў свет рэкламу на беларускай мове. Аднак дастаткова паглядзець на паліцы крамаў, каб зразумець, што беларуская мова пакуль не замацавалася ў камунікацыі вытворцы са сваім пакупніком.

Беларуская мова пакуль не зрабілася мовай маркетынгу і рэкламы. Яна выкарыстоўваецца як нейкае дзівацтва і беларускімі, і заходнімі кампаніямі.

— Паводле суб’ектыўных назіранняў, у крызісны перыяд паболела беларускамоўнай рэкламы. Гэта сапраўды так?

— Каб рабіць такія высновы, трэба правесці сур’ёзныя даследаванні. Паўнавартасных даследаванняў не было. Правядзенне і агучанне вынікаў такіх даследаванняў можа стаць разынкай наступнага фестывалю AD.NAK! Таму мы прапануем партнёрства ў гэтым на наступны год і гатовыя правесці такое даследаванне, а таксама выконваць яго штогод для сістэмнага маніторынгу і вывучэння дынамікі. Напрыклад, у межах конкурсу «Брэнд года», акрамя іншых штогадовых маніторынгаў, мы праводзім даследаванне па замерах ментальнага поля тэлевізійнай рэкламы. Гэта дазволіла нам зрабіць высновы аб гуманістычнай скіраванасці беларускай рэкламы. Мы высветлілі, што яна менш агрэсіўная і больш схільная да рэалізацыі сямейных, асабістых каштоўнасцяў. У рэкламе шмат патрыятычных нотак.

— Жанна Уладзіміраўна, ці выкарыстоўваеце Вы беларускую мову ў Вашай прафесійнай дзейнасці?

— Так. Падчас працы з кліентамі мы прапануем праводзіць беларускамоўныя рэкламныя кампаніі. Апошнім нашым праектам стаў праект у галіне сацыяльнага маркетынгу далучэння «Дакраніся да вытокаў». Ён скіраваны на тое, каб усе беларускія брэнды далучаліся да сацыяльнай адказнасці і далучалі да гэтай дзейнасці сваіх пакупнікоў. У межах гэтай кампаніі мы закранаем тры аспекты: мова, гісторыя і прырода. І гэтая кампанія праходзіць выключна на беларускай мове. Яна мае доўгачасовыя мэты і планы, таму пасля старту першага этапу мы плануем пашырыць шэрагі ўдзельнікаў з боку бізнэсу.

Я стаўлюся да беларускай мовы з вялікай павагай. Мы стараемся прывіваць нашым кліентам мову як ментальную ўстаноўку, а не як экзотыку.

— Вы надаяце шмат увагі сацыяльнай скіраванасці бізнэсу. У гэтым вы ўнікальная кампанія альбо можна казаць пра зварот беларускага бізнэсу да сацыяльных праблем?

— Мы ўнікальныя тым, што сярод першых  паднялі гэтыя пытанні, стварылі сетку, якая пазней увайшла ў Глабальную дамову ААН. Таму я ганаруся, што мы першымі паднялі гэтыя пытанні. На нас раўняюцца. Мы ў некаторым сэнсе лідары і задаем тон, а гэта адначасова адказнасць для нас.

Пазітыўныя тэндэнцыі ў напрамку сацыяльнай адказнасці бізнэсу ёсць. Але, на жаль, пакуль што ў беларускім бізнэсе, і маркетынг не выключэнне, вельмі шмат непрафесіяналаў. І пакуль прафесіяналам не дадуць дарогу ў гэтай краіне, ні пытанні сацыяльнай адказнасці, ні іншыя сферы дзейнасці ў Беларусі не будуць актыўна развівацца.

— Сёлета ў межах Фестывалю AD.NAK! будзе ўпершыню праводзіцца конкурс «Каша сувораўская». Як Вы лічыце, ці змогуць беларускія рэкламныя агенцтвы прызнаць свае памылкі і дазволіць навучыцца на іх?

— Такая рэфлексія нам патрэбная. Чым больш мы будзем крытыкаваць нашую непісьменнасць, тым будзе лепш. Лепш крытыкаваць саміх сябе, чым гэта зробяць за нас іншыя. Сёння непрафесіяналы самасцвярджаюцца на костках больш вядомых і прасунутых людзей і кампаній. Гэта добра, што цяпер прафесіяналы будуць ацэньваць не вельмі ўдалыя працы. Толькі па гэтую ўзнагароду, баюся, ніхто не выйдзе.

— Сёлета Фестываль AD.NAK! выходзіць за чыста камерцыйнае поле і пераходзіць да культурніцкай камунікацыі. У фестывалі могуць узяць удзел арганізатары пленэраў, выставаў і іншых мерапрыемстваў культурнага кшталту. Як Вы думаеце, ці атрымаецца ў нас такім чынам прыцягнуць увагу да такіх праектаў?

— Я нядаўна выступала перад прадстаўнікамі Міністэрства культуры разам з міністрам Паўлам Латушкам. І мы падымалі гэтае пытанне. Маркетынг і рэклама на мерапрыемствах у галіне культуры — гэта найбольш неабходны напрамак дзейнасці цяпер. Сёння культура размяркоўваецца па разнарадцы. Але гэта ніяк не ўплывае на фармаванне нейкай сапраўднай датычнасці да яе.

Ёсць паняцці «маркетынг культуры», «падзейны маркетынг», але ў культурным асяродку іх чамусьці баяцца. Я за тое, каб культурная сфера актыўна прасоўвалася. І мы працуем над гэтым. Напрыклад, у нас у межах «Брэнду года» ёсць катэгорыя «Маркетынг культуры», «Маркетынг адукацыі».

Зразумела, што пакуль няма попыту на гэтыя паслугі, сфера маркетынгу культуры не будзе ўдасканальвацца. Але мы з Нацыянальным гістарычным музеем працуем у гэтым напрамку, яны першымі звярнуліся да нас з такім запытам. Я спадзяюся, што нашая супольная дзейнасць будзе толькі пачаткам. Бо без сістэмнага маркетынгу і рэкламы сёння немагчыма развівацца.